روشنفکران ایران در عصر مشروطیت
ایران - تاریخ - قاجاریان، 1193 - 1344ق. - اسناد و مدارک / تجدد / روشنفکران - ایران
در بستر روند تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جدیدی که درعصر قاجاریه در ساختار سنتی جامعهی ایران به وجود آمد، شکلگیری و پیدایش روشنفکران جدید از مهمترین رویدادها در تاریخ، فرهنگ، و جامعهی ایران است. شناخت و نقد و بررسی افکار و نقش روشنفکران ایران در عصر مشروطیت از آنرو از اهمیت فراوانی دارد که ماهیت و مبانی واکنش و مواضع مهمترین نمایندگان تعقل جدید سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعهی ایران در عصر قاجاریه و مشروطیت را در برابر سنت و تجدد، حکومت و جامعه و حقوق شهروندی منعکس میکند. در کتاب حاضر کوشش شده تا با تکیه بر بررسی انتقادی اسناد، مدارک، منابع و متون اصلی تاریخی و دیدگاههای متعدد، متفاوت و متعارض مورخان و پژوهشگران تاریخ مشروطیت ایران، با پاسخ به برخی از پرسشها، دریچهای بر شناخت ماهیت و مبانی فکری و نقش سیاسی روشنفکران ایران در عصر مشروطیت گشوده شود. کتاب از هفت فصل با این موضوعات تشکیل شده است: درآمدی بر جنبش تجدد و اصلاحات در عصر قاجاریه، روشنفکران و نظریههای حکومت در عصر مشروطیت، روشنفکران و اندیشهی آزادی در عصر مشروطیت ایران، غرب از دیدگاه روشنفکران ایران در عصر مشروطیت، روحانیان از دیدگاه روشنفکران ایران در عصر مشروطیت نقد، مواضع سیاسی روشنفکران ایران در انقلاب مشروطیت، و روشنفکران و اندیشهی ترقی و تجدد در عصر مشروطیت ایران. کتاب تلاشی است برای یافتن پاسخهای مستند و مستدل به پرسشهایی چون: 1- ریشهها، زمینهها، علل و عوامل اصلی پیدایش روشنفکران ایران در عصر قاجاریه و مشروطیت چه بوده است؟ 2- آنان دربارهی سنت، تجدد، اصلاحات، ترقی، غرب، دین، روحانیان، دموکراسی، آزادی، حکومت، جامعهی مدنی، و حقوق شهروندی چگونه میاندیشیدهاند؟ 3- علل و عوامل پیشبرنده و موانع بازدارنده و نتایج و پیآمدهای افکار و نقش روشنفکران عصر مشروطیت ایران، با همهی تواناییها و ضعفها و دستاوردها و ناکامیهای آنان در تاریخ، فرهنگ، و جامعهی ایران چه بوده است؟