جامعهشناسی عرفانی در اندیشهی عرفای مسلمان
نوشتار حاضر مطالعهای در زمینهی نگاه اجتماعی برخی از عرفای مسلمان است. آنچه از نتیجهی این مطالعه برمیآید اشارهای است به اینکه عرفا در پژوهش عمق هستی و بیکرانهی جان که آن را مهمترین وظیفهی مطالعاتی خود میدانند و بنابر اصل وحدت، ناگزیر بودند به جامعه نیز چون جلوهای از حقیقت هستی نگریسته، در باب آن اندیشیده و راه برونرفت از مشکلات آن را نیز، برحسب وظیفهای که برای ارشاد مریدان در زدودن مشکلات اجتماعی و ساخت جامعهی نیکوتر داشتهاند، در اندیشهی خویش مرور کرده باشند. نگارنده در کتاب حاضر پس از شرح چارچوب نظری تخیل جامعهشناختی، بخش اول کتاب را که شامل پنج فصل است به بررسی اندیشههای بنیانگذار عرفان اسلامی، عبد، مرید و جانشین حضرت ختمی مرتبت (ص)، حضرت علی (ع)، اختصاص داده است. در بخش دوم چند چشمانداز مهم عرفانی را بررسی کرده تا ارتباط میان مفاهیم جامعهشناسی و عرفان و انس و الفت پنهانی آنها به آرامی و کندی برملا شود. در بخش سوم سعی نگارنده بر این بوده است تا با گزینش و مطالعهی تخیل جامعهشناختی سه تن از عرفای صدسالهی اخیر، که همگی متعلق به یک سلسلهی طریقتی و معتقد به چارچوب نظری و مکتبی مشابهی بودهاند، مبانی و مفاهیم مکتبی و نظری لازم برای ساخت مبانی جامعهشناسی عرفانی شناسایی و معرفی شوند.