سبد سفارش شما خالی است!

نگارنده در پژوهش حاضر در صدد است تا جایگاه و نقش مردم را در دو حکومت "مشروطه‌ی اسلامی" و "جمهوری اسلامی" از دیدگاه دو متفکر و عالم شیعی، "محقق نایینی" و "امام خمینی (ره)" بررسی کند. براین اساس، کتاب از هفت فصل تشکیل یافته است: در فصل اول به مفهوم "مشروطه" پرداخته شده و معنای لغوی و اصطلاحی آن از دیدگاه اندیشمندان صدر مشروطیت به خصوص محقق نایینی بررسی گردیده است. فصل دوم به مفهوم "جمهوری" اختصاص یافته که در آن ضمن بیان مفهوم لغوی و اصطلاحی جمهوری در اندیشه‌ی سیاسی غرب و تاریخ ایران، دیدگاه امام خمینی (ره) در این باره ارزیابی شده است. در فصل سوم، نخست مفهوم "ولایت" معصومین بررسی و سپس منظور از ولایت فقیه از دیدگاه فقها به ویژه محقق نایینی و امام خمینی (ره) بیان گردیده است. در فصل چهارم به تبیین نقش مردم در اندیشه‌ی سیاسی مرحوم نایینی در رابطه‌ی آن با ولایت و در فصل پنجم به بررسی نقش مردم در اندیشه‌ی سیاسی امام خمینی (ره) و رابطه‌ی آن با تئوری ولایت مطلقه‌ی فقیه پرداخته شده است. در فصل ششم، اندیشه‌های سیاسی محقق نایینی و امام خمینی (ره) درباره‌ی حقوق و نقش مردم مقایسه و ارزیابی گردیده است. در فصل پایانی نیز نخست ساختار و شکل نظام مشروطه و جایگاه فقها و مردم در آن و سپس ساختار و شکل نظام جمهوری اسلامی و جایگاه فقها و مردم در آن تبیین گردیده است. گفتنی است، نگارنده در فصل ششم پس از مقایسه و ارزیابی دیدگاه‌های دو متفکر درباره‌ی شریعت، سیاست و مردم چنین نتیجه‌گیری می‌کند: 1- از دیدگاه هر دو متفکر مردم در امور عمومی نقش فعال دارند؛ 2- تفسیر در متفکر از "ولایت مجتهدین" بر رابطه‌ی "ولایت سیاسی فقها" و "حقوق سیاسی مردم" تاثیر دارد؛ 3- مقتضیات و الزامات زمانی و مکانی تاثیر جدی در ساختار و شکل حکومت پیشنهادی آن‌ها داشته است که به تبع آن نقش و کار ویژه‌ی مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ 4- نقش مشارکتی مردم به مسائل و عناصر دیگری نیز مرتبط است همانند: الگوپذیری از سیره‌ی معصومین (ع) در مشورت با مردم، آیات، روایات معصومین (ع) در زمینه‌ی شورا، امر به معروف و نهی از منکر، پیشینه‌های علمی آن‌ها همانند علم اصول، تجربه‌ی تاریخی حکومت استبدادی ایران، و ... نیز مرتبط است. اما در مجموع می‌توان ادعا کرد که تمامی عناصر فوق در نوع تفسیر آن‌ها از "شریعت و سیاست" جمع می‌شوند. وی هم‌چنین خاطرنشان می‌سازد: "امام خمینی (ره) و محقق نایینی (ره) ... برای مردم نقش فعال قایل می‌شوند بنابراین حاکمیت خداوند و حاکمیت مردم نه تنها با هم تعارض ندارند بلکه این دو مجموعا نظام سیاسی اسلام را شکل می‌دهند و لذا از منظر آنان، عدم حضور مردم در زندگی سیاسی، موجب معیوب شدن حکومت و اضمحلال آن می‌شود."