فهرست اسناد مکمل قاجاریه (جلدهای 153 - 147)
این مشاره از مجموعهی "فهرست اسناد مکمل قاجار" مشتمل است بر فهرست موضوعی اسناد مربوط به کشتیرانی و جهازات دولتی و تجاری از سال 1258 تا 1314 هـ ق، اسناد مربوط به امورات و رسومات گمرکی دولت علیه ایران و دول خارجه از سال 1232 تا 1322 هـ ق، اسناد مربوط به اقلیتهای یهودی، ارمنی، زردشتی و مسیحی ایران در فاصلهی سالهای 1261 تا 1316 هـ ق. این فهرست شامل جلدهای 147 تا 153 است که در آرشیو وزارت امور خارجه نگهداری میشوند. در جلد حاضر همچنین مقدمهای مبسوط به قلم گردآورندهی اثر دربارهی پیشینهی کشتیرانی و تجارت در جهان، سابقهی دریانوردی ایرانیان، به ویژه از طریق خلیج فارس، کشتیرانی، در کارون، تاریخچهی امور گمرکی و ادارهی گمرکات ایران که به وسیلهی نوز بلژیکی سر و سامان یافت و سرانجام پیشینهی اقلیتهای مذهبی در ایران برخوردار است. لازم به تاکید است که این مجموعه که فقط "فهرست" اسناد را شامل میشود به صورت نمایه تنظیم شده، به گونهای که برای هر سند، ابتدا شمارهی کارتن (جلد، سپس شمارهی سند، پس از آن تاریخ سند درج شده و به دنبال آن به موضوع و محتوای سند اشاره شده است. در پایان، نمایهی عمومی اسامی آمده است.