چشمانداز همکاری ایران و اتحادیه اروپا در تامین ثبات و امنیت در قفقاز جنوبی: حدود و امکانات
پژوهش حاضر به بررسی و تعیین حدود و امکانات همکاری جمهوری اسلامی ایران و اتحادیهی اروپا در تامین ثبات و امنیت در قفقاز جنوبی اختصاص دارد؛ ضمن آن که به این پرسشها نیز پاسخ داده خواهد شد: 1- دلایل و منابع بیثباتی در قفقاز جنوبی چیست؟ 2- قفقاز جنوبی در محیط امنیتی ایران و اتحادیهی اروپا دارای چه جایگاهی است؟ 3- آیا روابط ایران و اتحادیهی اروپا ظرفیت پیشبرد یک همکاری امنیتی در منطقهی قفقاز جنوبی را دارد؟ 4- برخورد بازیگران منطقهای و فرامنطقهای با هرگونه همکاری ایران و اتحادیهی اروپا چیست؟ بر این اساس کتاب از دو بخش تشکیل یافته است: در بخش نخست به شناخت زمینههای همکاری جمهوری اسلامی ایران و اتحادیهی اروپا پرداخته شده و مسائل امنیتی و تهدیدات موجود در منطقهی قفقاز، جایگاه منطقه در سیاستها و دیدگاههای امنیتی ایران و اتحادیهی اروپا و در نهایت موضوعات همکاری به بحث گذاشته میشود. و در بخش دوم زمینههای موجود در موانع فراروی همکاری امنیتی ایران و اتحادیه اروپا در متن روابط دوجانبهی دو طرف و نیز دیدگاه سه کشور منطقه (آذربایجان، ارمنستان، و گرجستان) و بازیگران موثر در منطقه (روسیه، آمریکا، و ترکیه) نسبت به این همکاری تشریح میگردد. نگارنده در پایان چنین نتیجهگیری میکند: "نظیر دیگر موضوعات در روابط بینالملل، همکاری ایران و اتحادیهی اروپا نیز با موانع و محدودیتهایی مواجه است که عمدتا ناشی از اختلافات در روابط دوجانبهی، جهتگیری سیاسی و امنیتی سه کشور قفقاز جنوبی و مهمتر از این دو، عدم موافقت سه کشور موثر در منطقه یعنی آمریکا، روسیه، و ترکیه با ارتقای نقش جمهوری اسلامی ایران در قفقاز جنوبی است... به نظر میرسد در صورت حاکمیت فضای مشارکت و غلبه بر آن بر فضای تضاد و رقابت و در یک الگوی عقلانی، همکاری ایران و اتحادیهی اروپا در تامین ثبات در قفقاز جنوبی نه تنها میسر بلکه در جهت تامین منافع تمامی بازیگران منطقهای و فرامنطقهای خواهد بود. آنچه میتواند این روند را تسریع نماید، ضرورت تحول در روابط ایران و غرب است. عبور ایران و اتحادیهی اروپا از چالشهای موجود و همکاری به منظور بالفعل نمودن فرصتها و ظرفیتهای موجود در زمینههای دوجانبه و منطقهای نخستین گام در جهت رفع موانع موجود در مقابل تحقق زمینههای همکاری ایران و اتحادیهی اروپا در تامین ثبات در منطقهی قفقاز جنوبی خواهد بود. بدیهی است در صورت تحقق این امر و اعتمادسازی در منطقه، نقش ایران و اتحادیه پررنگتر و مخالفت دیگر بازیگران تعدیل خواهد شد".