سبد سفارش شما خالی است!

تاریخ دورۀ سلجوقیان یکی از چند دورۀ سرنوشت‌ساز و با اهمیت در تاریخ ایران به شمار می‌رود. مهاجرت بزرگ قبایل ترک از آسیای مرکزی به ایران، افزون بر آن که به تاسیس یکی از قدرتمندترین حکومت‌های ایران انجامید و مرزهای سیاسی ایران از آن سوی جیحون تا مدیترانه گسترش یافت، پیامدهایی نیز در پی داشت که از آن جمله‌ می‌توان به تغییر در ترکیب و بافت نژادی برخی مناطق و افزایش کوچ روان در برابر شهرنشینان و روستانشینان اشاره کرد. شاید مهم‌ترین تحول و دگرگونی را که بر اثر این امر در جامعۀ ایران پدید آمد، بتوان در حوزۀ سیاست ایران نشان داد. تشکیل حکومت سلجوقیان در دوره‌ای از تاریخ جوامع اسلامی روی داد که نظام سیاسی موجود در آن در سراشیب انحطاط فرو رفته بود و حکومت‌گران توانایی ادارۀ امور و انتظام سیاسی اجتماعی و اقتصادی جوامع تحت امر خود را از دست داده بودند. همراه با حکومت‌های ایرانی در حوزه‌های خلافت عباسی نیز روند سلب اختیارات از خلیفۀ عباسی سبب گردیده بود نقش و کارکرد نهاد خلافت در جامعۀ اسلامی تضعیف شود و از این رو خود به یک طرف درگیری و منازعۀ نیروهای سیاسی تبدیل شود. در چنین شرایطی، تشکیل حکومت سلجوقیان باعث گردید قلمروهای پراکندۀ سیاسی در یک‌دیگر ادغام شود و در نهایت خلافت عباسی در شکل احیاشدۀ آن در کنار حکومت سلجوقیان باقی بماند. در حوزۀ سیاست، شکل‌بندی جدیدی در برداشت‌ها از امر حکمرانی، قدرت سیاسی و ادارۀ امور اجرایی جامعه به وجود آمد که سبب گردید برداشت سیاسی از مفهوم و ساختار خلافت ـ امارت کنار نهاده شود و سلطنت به عنوان مفهومی بدون رقیب در حوزۀ سیاسی مسلط گردید. این امر فروپاشی آرام خلافت عباسی را، در سرزمین‌هایی که تحت قلمروی مستقیم سلجوقیان بودند، در پی داشت. ضرورت ادارۀ سرزمین‌های پهناور سبب گردید، دیوان‌سالاران ایرانی با اعمال، اصلاحات و تغییرات گوناگون در نظام اداری و اجرایی پیشینیان خود در راستای استقرار نظام دیوانسالاری که پاسخگوی شرایط جدید باشد، گام بردارند.‌