از مدرسه معارف تا انجمن حجتیه و مکتب تفکیک: نقد و بررسی مبانی فکری مدرسه معارف خراسان، انجمن حجتیه و تفکیکگرایان
مکتب تفکیک - نقد و تفسیر / شناخت (فلسفه اسلامی) - نقد و تفسیر / هستیشناسی (فلسفه اسلامی) - نقد و تفسیر / فلسفه اسلامی - نقد و تفسیر
بهرهگیری از عقل و نقل در استنباط فروع دین، از سوی فقهای شیعه امری آشکار و روشمند است؛ آنان برای دستهبندی روایات و شناخت راههای صحیح استنباط احکام شرعی و فهم ضابطهمند از روایات به علم "اصول فقه" اهتمام جدی داشتند. هرچند در سدههای اخیر از سوی برخی علمای شیعه با عنوان "اخباریگری" در خصوص قلمروی عقل و حتی حجیت قرآن بیمهری صورت گرفت و آنان فقط با اکتفا به ظاهر روایات، دستورهای دینی را بیان میکردند، اما قلمروی انحصاری عقل در اصول کلی اعتقادی و راه شناخت مباحث اعتقادی، تا یک قرن پیش تقریبا مورد اتفاق بود. تا این که با هجرت آیهالله میرزا مهدی اصفهانی (1203-1365 هـ . ق) از نجف به مشهد، دیدگاه تازهای مطرح و سیر جدیدی آغاز شد تا معارف دینی را خالی از شائبههای خارج از دین، به ویژه فلسفه و عرفان عرضه کند؛ با این تلقی که فلسفه، عرفان و... ریشهی یوانی دارد و سبب التقاط معارف دینی میگردد. این بینش بعدها توسط شاگردان وی از جمله شیخ محمود تولایی (حلبی) گسترش یافت و به تدریج بر حوزهی علمیهی خراسان سایه افکند. و نام مکتب تفکیک بر این مشرب نهاده شد. بر اساس نظریهی تفکیک ما باید همهی معارف و دانشها را از قرآن و احادیث بگیریم و اخذ دانش از غیر از مذهب اهل بیت، جایز نیست. نگارنده در کتاب حاضر که مستند به منابع دست اول نظریهی تفکیک، به ویژه تقریرات مرحوم شیخمحممد تولایی (حلبی) از درسهای استاد خویش، میرزامهدی اصفهانی، میباشد. کوشیده است تا این موضوع را از جنبههای گوناگون معرفتشناسی، هستیشناسی، خداشناسی، معرفت نفس و معادشناسی بررسی کند.