مهرهای ایران باستان و سکههای اسلامی
مهرها - ایران - تاریخ / مهرها - ایران / سکههای اسلامی - ایران
قدمت کهنترین مهرهای یافت شده در ایران، به حدود هزارة چهارم پیش از میلاد میرسد که از جنس سنگ مرمر سفید، گِل پخته و سنگ گچ ساخته شدهاند. شکل مهرهای اولیه: دکمهای، نیمکروی، بیضی، مخروطی و مکعبمستطیل است. در نقوش این مهرها، تأثیرات فراوانی از هنر و فرهنگ بینالنهرین دیده میشود. نقش مهرها به عنوان نشانههای اداری، نه فقط برای مبادلهها با ویژگیهای خاص در زمان و مکان مشخص، بلکه به عنوان نمادهای هویتی برای شناسایی طبقات مختلف مردم به کار رفته است. در ارتباط با سکههای اسلامی نیز باید گفت که در کل، این سکهها به سه دوره تقسیم میشوند: از تسلط عربها تا تسلط مغولها و شاهان ایران، از تسلط مغولها تا آغاز حکومت صفوی و از صفویها تا سال 1293 (سال تأسیس ضرابخانه در زمان ناصرالدین شاه قاجار). نقوش حک شده بر روی سکههای اسلامی نظیر: القاب، عنوانها، شعایر، تصاویر پادشاهان و غیره امروزه نمایانگر قدمت، فرهنگ و تمدن اسلامی است. در پژوهش حاضر، با بررسی سبک مهرههای ایران باستان و اسلامی، علاوه بر جنبههای بصری و هنری به سه نقش مهم اجرا شده توسط مهرهها برای شناسایی موقعیت دارندگان مهرها در ساختار اداری و اجتماعی، دامنة مسئولیت اداری، موقعیت اداری و جایگاه اجتماعی و همچنین نقش سکهها در شناسایی تمدن تاریخی، فرهنگی و اسلامی آن جامعه پرداخته میشود. لازم به ذکر است کتاب، با تصاویری از نقوش این مهرها و سکهها همراه است.