نقاشیهای بقاع متبرکه در ایران
سرآغاز نقاشیهای عامیانهی مذهبی در قرن 10 هـ ق در دورهی صفویه و توسعهی جدی آن در سدهی یازدهم هجری قمری است. عوامل چندی در پیدایش و تقویت این نوع نقاشی در نیمهی دوم حکومت صفوی موثر بود. برخی از آنها عبارتاند از: رشد طبقهی متوسط شهری، توسعهی بازرگانی و آشنایی نسبی با هنر دیگر سرزمینها، عدم تمرکز هنر در دربار، مردمی شدن ادبیات (در مکتب اصفهان یا هندی)، گسترش کمی سواد در جامعهی شهری، رواج و تعمق اندیشههای شیعی درمیان مردم و نیاز حاکمان به تبلیغات سیاسی که کاملا با مذهب همراه بود. در گسترهی نقاشیهای عامیانهی رایج در سدههای اخیر، اگرچه نقاشی قهوهخانهای شاخصترین است، ولی طی دو ـ سه سدهی گذشته، هنرهای تصویری عامیانه در حسینیههای موازی رشد یافته و تودهی مردم با آن ارتباطی تنگاتنگ برقرار کردهاند، مانند نقاشی پشت شیشه و نقاشیهای دیواری امامزادهها و بقاع متبرکه که هرچند تقریبا از عهد صفوی آغاز شد، اوجگیری هنر در دورهی قاجار همگام با رشد تعزیه بود. کتاب حاضر، پژوهشی است در زمینهی بازشناسی ارزشهای چشمگیر هنری و پایگاه اجتماعی و فرهنگی نقاشیهای روایی عامی و مذهبی که بر دیوار بقاع متبرکه نقش شدهاند.