متافیزیک خیال در گلشن راز شبستری
کتاب حاضر پس از مقدمهای در خصوص تاثیرپذیری شیخ محمود شبستری از ابن عربی، در سه بخش: "جایگاه خیال در عرفان ابن عربی"، "جهان شناسی خیالی در گلشن راز" و "زبانشناسی خیالی در گلشن راز" تدوین یافته است. بر این اساس در مبحث "جهانشناسی خیالی در گلشن راز"، "نگارنده از حرکت فکری عارف بر اساس روش مقید از دیدگاه شبستری یاد میکند. از این منظر، عارف بر اساس ایمان به خدا و تقلید از او حرکت خود را آغاز میکند و تمام راه معرفت را بر اساس روش مقید خود که استماع رهنمودهای خداست میپیماید و تفکر عبارت است از انتقال از ظواهر موجودات ممکنه که باطل و فانیاند به بواطن ایشان که آن حقیقت و ماهیت ایشان است. همچنین نحوهی تبیین شبستری از وحدت وجود این است که فهم وحدت وجود را به حوزهی خیال میبرد. از بیان او میتوان چنین استنباط کرد که چون کثرات عالم خیالی است، با عبور از لایههای این کثرات به مدد قوهی خیال است که میتوان به باطن آنها که وحدت حقیقت هستی است راه یافت. در این جا هستی و معرفت به هم گره میخورند و این نکتهای است که در بحث وحدت وجود در ابن عربی دیده نمیشود. در ادامهی این مبحث از جایگاه انسان، سلوک انسان برای وصول به حق، ارتباط میان خیال و وصال، چگونگی تنزل معانی و حقایق و نحوهی ظهور آنها برای انسان، سخن رفته است.