اسناد سخن میگویند: مجموعه کامل اسناد سری مربوط به رویدادها در روابط خارجی ایران با ایالات متحده و انگلستان در دوران ....
مجموعه دو جلدی حاضر مشتمل است بر: ترجمه کامل 508 سند رسمی "سری" و "به کلی سری" ماموران رسمی و غیر رسمی دولت امریکا و نقش این دولت در رویدادهای دوران حساسی از تاریخ معاصر ایران که تاریخ اولین سند 22 ژانویه 1951 / 2 بهمن 1329 و آخرین آن 21 / 12 / 1954 / 1 دی ماه 1333 است؛ یعنی دورهای که با نخستوزیری رزمآرا و اوجگیری جنبش ملی به رهبری دکتر مصدق آغاز میشود و تا کودتای انگلیسی ـ آمریکایی 28 مرداد 1332 و برگشت محمدرضا شاه به اریکه قدرت و سپس تسلط کامل کنسرسیومی مرکب از شرکتهای نفتی آمریکایی، انگلیسی، هلندی و فرانسوی بر منابع نفتی ایران پایان میپذیرد اسناد این مجموعه مرکب از نامهها، رهنمودهای کتبی سیاسی، گزارشها، بررسیها و پیشنویسهای طبقهبندی شده مربوط به گفت و گوها و مباحثات نخستوزیر و نمایندگان دولت ایران با دولت مردان و نمایندگان انگلستان و ایالات متحده امریکا و مسئولان دولتهای مزبور با یک دیگر در دوره زمانی یاد شده است. مهمترین بخش اسناد مربوط به دوران نخستوزیری مصدق و سفارت "لوی هندرسن" در تهران است. در جلد اول این مجموعه 250 سند و دو پیوست فراهم آمده است: 1 - وقایع منتهی به قتل رزمآرا، 2 - تشکیل دولت مصدق و ملی کردن صنعت نفت در ایران، 3 - ماموریت هریمن، دستیار ویژه وی ترومن، ریاست جمهور ایالات متحده، 4 - طرح اختلاف شرکت نفت ایران و انگلیس با ایران در سازمان ملل متحد، 5 - دیدار مصدق از واشنگتن و ابراز علاقه بانک جهانی به حل اختلاف نفت، 6 - موضوع کمک نظامی و اقتصادی به ایران و علاقه ایالات متحده به حل و فصل اختلاف ایران و بریتانیا بر سر نفت در سالهای 1952 - 1954 م. بقیه اسناد مربوط به این موضوع در جلد دوم آمده است. در پیوستهای پایانی این جلد، ابتدا متن سخنرانی دکتر مصدق در جلسات شورای امنیت سازمان ملل متحد و سپس گزارشی از پیشینه صدور قرار تامینی از سوی دیوان دادرسی جهانی به مناسبت شکایت دولت انگلیس و اقدامات ایران در دفاع از حقوق و حاکمیت ملی آمده و سرانجام، سخنان دکتر مصدق و هانری رولن در دیوان دادرسی جهانی ـ لاهه افزوده شده است. در صفحات پایانی راهنمای موضوعی جلد اول اسناد درج گردیده است.