بلشویکها در گیلان: سقوط حکومت کوچکخان
برخی از کارگزاران حکومت انقلابی بلشویکی روسیه فکر میکردند راه رسیدن به پیروزی انقلاب کمونیستی دستیابی به کشورهای شرق بخصوص ایران است. به همین دلیل، بلشویکها هجده روز پس از پیاده شدن نیروهای شوروی در باکو و تأسیس جمهوری شوروی در آذربایجان به گیلان حمله کردند. میرزا کوچکخان رهبر قیام کنندگان جنگلی، سالها در بیشهسارهای انبوه گیلان نخست، با حکومت تزاری و سپس، با بریتانیاییهای اشغالگر نبرد کرد. پس از مدتی، بلشویکها تعهد کردند در امور ایران دخالت نکنند. کوچکخان قول آنها را باور کرد و برای اینکه ایران را از زیر بار اشغال و فشار سنگین انگلستان رها سازد در گیلان جمهوری موقتی اعلام کرد. مسکو احساسات ضدانگلیسی مجاهدان جنگی و «گسترش سرخ» در آسیا را به عنوان وسیلة چانهزنی سیاسی با بریتانیا به کاربرد و سرانجام با فدا کردن «جنبش رهاییبخش ملی» انقلاب گیلان، با انگلیسیها و حکومت شاه ایران مصالحه کرد. میرزا کوچکخان که این مصالحه را نپذیرفته بود سرانجام، در سرمای کوهستان از پای در آمد. در کتاب حاضر «ولادیمیر گنیس» از معدود محققان روسی، به شرح رویدادهای مربوط به جمهوری شوروی در ایران و سقوط حکومت کوچکخان پرداخته است.