سفرنامه حمزه میرزا: شرح لشکرکشی 276 ق. به مرو از زبان یک شاهد عینی
سرزمینهای ترکماننشین متعلق به ایران و شهرهای آباد آن، مرکز رشد و توسعه فرهنگ و هنر ایرانی بودند و به رغم حملات اقوام مهاجر زردپوست ترک و مغول در طول دورههای مختلف این سرزمین همچنان به ایران تعلق داشت. ولی در دوره قاجار دخالتهای بیگانگان و جنگ با روسها، فرصت توجه به ترکمنها را از شاهان قاجار گرفت. ولی در زمان ناصرالدین شاه توجه به این منطقه زیاد شد و بنا بر دلایلی که در کتاب ذکر شده است، در این منطقه جنگی صورت گرفت. جنگ مرو یا جنگ ترکمن در سال 1276 هـ . ق یکی از وقایع مهم تاریخ ایران در عهد ناصری است. سفرنامه حمزهمیرزا، روایتی شیوا و زنده از آن واقعه تلخ است که راوی ناشناخته آن یکی از فرماندهان ایرانی حاضر در جنگ هرات بود. کتاب حاضر حاوی این سفرنامه است و به لحاظ اشتمال بر همه حوادث این جنگ از زمان حرکت اردوی دولتی از مشهد تا هنگام بازگشت بدان شهر، کاملترین منبع در این زمینه به شمار میرود.