کتیبه جهانی بیستون
داریوش اول هخامنشی پس از مرگ کمبوجیه، پسر کوروش، و سرکوب یک روحانی (مغ) به نام گئومات که خود را بردیا، پسر کوچکتر کوروش، معرفی کرده بود توانست به قدرت برسد و امپراتوری هخامنشی را سر و سامانی دهد. دو سال نخست پادشاهی داریوش با شورشهای مختلفی در سراسر امپراتوری همراه بود و وی به همراه سپاهیانش به سرکوب آنها پرداخت. داریوش پس از بازگرداندن آرامش به امپراتوری، دستور داد تا جریان وقایع را در کتیبهای به سه زبان فارسی باستان، عیلامی و بابلی و به خط میخی در کوه بهستون (بیستون) نقر کنند. این کتیبه که در نزدیکی کرمانشاه و بر سر راه ارتباطی فلات ایران به بینالنهرین قرار دارد همراه با نقش برجستهای از داریوش و سران شورشی دستگیرشدهای است که در مقابل داریوش به بند کشیده شدهاند. داریوش در این کتیبه نام 9 رهبر شورشی را ذکر و به 19 جنگی که در عرض یک سال و نیم انجام داده اشاره میکند. گئومات نیز در نقش برجستهی بیستون در زیر پای داریوش مشاهده میشود. نگارنده در کتاب حاضر ضمن پرداختن به متن این کتیبه، تاریخچهی رمزگشایی زبان فارسی باستان این کتیبه، تاریخچهی رمزگشایی زبان فارسی باستان و خط میخی توسط دانشمندان مختلف را بیان کرده و همچنین اسامی ماههای باستانی را مطابق با ماههای موجود در تقویم کنونی به صورت فهرستوار آورده است. در پایان نیز تصاویر فراوانی از تکتک افراد نقر شده در نقش برجستهی بیستون به چاپ رسیده است. کتیبهی بیستون جزء آثار ثبتشدهی ایران در فهرست جهانی به شمار میرود.