تحلیل (فرمالیستی) متن نمایشی (برای بازیگران، کارگردانان و طراحان)
نمایشنامه - شرح و تفسیر
در تحلیل فرمالیستی به جای تحلیل نمایشنامه بر اساس نظریههای انتزاعی یا شرایط بیرونی که نمایشنامه با تاثیر از آن نوشه میشود، خود نمایشنامه مورد مطالعه قرار میگیرد. در این دیدگاه نمایشنامه به ویژه برای هنرجویان تئاتر نباید صرفا وسیلهای برای انواع دیگر مطالعه باشد، بلکه باید به عنوان یک موضوع اصلی مورد توجه قرار گیرد. تحلیل فرمالیستی نمایشنامه معمولا تابع اصول و شیوههای ارسطویی است. "بوطیقا" اثر ارسطو حاوی نکاتی چون شش عنصر نمایش، وحدت کنش، قابلیت احتمال، خصایص قهرمان تراژیک، مقتضای طرح و دیگر موضوعهای مرتبط با نمایشنامهها است. ارسطو با سنجش نوشتار، ساختار و آرایش بهترین نمایشنامههای زمان خود، اصول و شیوههای لازم را برای تحلیل و ارزیابی آنها استنتاج کرد. کار او مبنای رویکرد فرمالیستی محسوب میشود. او نخست دست به تلخیص اصول نمایشنامه زده و کارکردهای درونی و ترکیبهای ممکن را تحلیل کرده است. در مرحله دوم بر اهمیت سرشت هنری نمایشنامهها تاکید نموده و در سومین مرحله، توجه به موضوعات بیرونی واقعگرا یا اخلاقی را کاهش داده است و در مقابل بر طرح ساختاری درون اثر، پای فشرده و بر اهمیت طرح به عنوان یک شاخص هماهنگکننده تاکید خاصی نموده است. چهارم اینکه شیوه او استقرایی و نه تجویزی بوده است. این چهار اصل، به اتفاق، هسته سنت فرمالیستی در عرصه نقد را تشکیل میدهند. کتاب حاضر با رویکردی فرمالیستی و با هدف آموزش مهارت تجزیه و تحلیل متن به هنرجویان تئاتر تالیف شده است. کتاب برای دانشجویان رشته هنر در مقطع کارشناسی به عنوان منبع اصلی درس "دیدن و تحلیل نمایش" به ارزش 2 واحد ترجمه شده است.