ساختارشناسی مقایسهای منظومههای ویس و رامین و خسرو و شیرین
از مقایسهی دو اثر عاشقانهی "ویس و رامین" از فخرالدین اسعد گرگانی (در قرن پنجم هجری) و "خسرو و شیرین" از نظامی (در قرن ششم هجری) به این نتیجه میرسیم که هر دو داستان دارای یک مثلث عاشقانه یعنی وجود زن به عنوان معشوق و دو مرد رقیب به عنوان عاشق است که پس از وقوع حوادث بسیار، سرانجام یکی از عشاق به مقصود خویش دست مییابد و دیگری به شکلی از صحنهی داستان خارج میگردد. متن داستانها و سیر حوادث موجود در آنها نشان میدهد که داستان ویس و رامین با نظمی منطقی جریان مییابد و کارهای خلاف عقل و منطق در آن کمتر وجود دارد، اما در خسرو و شیرین در موارد متعددی نظم منطقی داستان از هم گسسته میشود و خوارق عادت و مسائل خرافی نظیر بیهوشی و سکندری خوردن اسب شیرین هنگامی که به ملاقات فرهاد به کوه بیستون رفته رخ میدهد. از نظر سبکی نیز دو منظومه با یکدیگر اختلاف دارند و به نظر میرسد به همان اندازه که فخرالدین اسعد گرگانی مطالب را به صورت ساده بیان میکند، نظامی با استفاده از مباحث حکیمی و آیات و احادیث، صورتهای خیالی شعرش را دشوار و دور از ذهن ساخته است. کتاب حاضر به بررسی ساخت داستانی دو منظومهی "ویس و رامین" و "خسرو و شیرین" بر اساس نظریهی ساختارگرایی اختصاص یافته است. متون مورد استفاده در این پژوهش عبارتاند از: "ویس و رامین/ با مقدمه و تصحیح و تحشیهی دکتر محمد روشن" و "خسرو و شیرین/ با تصحیح و شرح دکتر بهروز ثروتیان".