سبد سفارش شما خالی است!

روشنفکر، واژه‌ای مرکب از "روشن" و "فکر" است. روشن یعنی آشکار و عدم ابهام؛ و فکر، یعنی اندیشه؛ و اندیشه یعنی بخشی از فعالیت قوه‌ی تعقل یا همان نیروی ویژه در وجه ممیز انسان از سایر جانوران. از این رو، روشنفکر، فردی است که اندیشه یا فکری واضح و بدون ابهام یعنی منسجم و منطقی دارد. معنی اصطلاحی روشنفکر که در اوان مشروطه رواج یافت، یعنی کسی که نگرشی متجددانه ـ متاثر از تجدد ـ در امور دارد. این نگرش تحت تاثیر اروپا در تاریخ معاصر ایران به وجود آمده است. قابل ذکر است که روشنفکری با هویت‌پردازی نسبتی دیرینه و تنگاتنگ دارد. از سوی دیگر روشنفکری و هویت با مدرنیته نیز در ارتباطی وثیق‌اند و در واقع روشنفکری پروژه‌ای است مفتوح که ذیل پروژه‌ی مدرنیته شکل گرفته است. از زمان پیدایی روشنفکری در ایران ذهن اندیشمندان و روشنفکران ایرانی همواره با دو پرسش بنیادین روبه‌رو بوده است: نخست آن که "ما" در نسبت به دنیای جدید و تمدن مدرن چه جایگاهی داریم و کیستیم؟ و دوم آن که برای بازیابی تعادل ذهنی و بالندگی شخصیتی چه باید بکنیم؟ در واقع در طول تاریخ جدید ایران، روشنفکران همواره سعی در پاسخ‌گویی به این دو پرسش را دارند. کتاب حاضر گردآوری چندین مقاله با موضوع روشنفکران ایرانی و هویت است. از میان اندیشه‌گران مورد بررسی، به جز شیخ شهاب‌الدین سهروردی، بقیه متعلق به دوران معاصر ایران هستند؛ از جمله امام خمینی (ره)، سیدحسین نصر، کاظم‌زاده‌ی ایرانشهر، صادق هدایت، جلال آل احمد، رضا داوری اردکانی و... اندیشه‌ی سهروردی از این رو اهمیت دارد که وی در تلاش برای راهیابی هویتی با بنیان‌گذاری فلسفه‌ی اشراق خود، و عرضه‌ی تفسیری متفاوت از معرفت و نور الهی، پادشاهان و فرزانگان ایران باستان را در زمره‌ی حکیمان الهی، که از "کیان فره" یا همان نور و معرفت الهی برخوردار بودند، به شمار آورد و از آن‌ها به اسم و رسم نام برد. در این راه الگویی که شهاب‌الدین سهرودی در پیکربندی هویت ایرانی به دست دارد، هم از لحاظ روشی و هم محتوا، سنگ بنا و الگویی شد که بعد از او، توسط دیگر اندیشه‌گران ایرانی، که دغدغه‌ی هویت داشته‌اند، مورد پیروی قرار گرفت. یکی از ویژگی‌های این الگو، هویت است. آن‌چنان که از محتوای مقالات برمی‌آید، "خودیابی" مهم‌ترین مقوله‌ی اندیشگی مطرح در اندیشه‌های روشنفکران هویت جوی ایرانی است.