جغرافیای بلوچستان
ناحیهی بلوچستان که تاریخ و جغرافیای آن جزء تواریخ محلی قرار میگیرد، قطعهای از یک کل به نام سرزمین ایران محسوب میشود. مطالعه و شناخت تاریخ ایران با آگاهی از تاریخ بخشهای تشکیلدهندهی آن میسر میشود. احمدعلیخان وزیری که در عصر ناصرالدین شاه قاجار میزیست در کتاب حاضر به اختصار و موجز به بیان جغرافیای بلوچستان پرداخته است. سه فصل کتاب به جغرافیای بلوچستان و فصل چهارم به تاریخ بلوچستان و عمدتا کرمان اختصاص دارد که مشتمل است بر خدمات اسماعیل خان وکیل الملک و شرح حال مختصری از مولف. نویسنده جدای از مسائل جغرافیایی و ذکر دهات و فواصل آن به موضوعات اجتماعی نیز توجه کرده و از آداب و رسوم و سنن اجتماعی مانند عروسی، طلاق، عزاداری در میان طوایف، از جمله طوایف جوسی و جالق سخن رانده است. مسائل اقتصادی از دیگر مباحثی است که نویسنده به آن میپردازد. وی از استعداد زمینهای بلوچستان و از ظلم رفته بر سرزمین سوخته سخن میگوید. فصل چهارم در خصوص تاریخ بلوچستان و کرمان با این که متکی به منابع متقدم است اما باز میتواند در بررسی تاریخ این ناحیه سودمند باشد. کتاب حاضر تصحیحی از این اثر و مبنای تصحیح آن، نسخهی موجود در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی (56/ف) بوده است. در انتهای کتاب نیز تصاویری از نسخهی خطی اثر آمده است.