مجموعه مقالات نشست تخصصی مطالعات تطبیقی اسفند 1385 - تهران
در خلال دو سه دهۀ اخیر نام محققان بزرگی چون "هانری کربن" و "ایزوتسو" به عنوان پیشگامان عرصۀ عرفان و فلسفۀ تطبیقی در میان ما فارسیزبانان مطرح شده است. بسیاری از آثار این افراد، برگردانده و مقالات و نوشتههای گوناگونی نیز دربارۀ آنان نگاشته شده است. صرفنظر از موافقت یا مخالفت با نظر و شیوه و نتایج مطالعات این دو تن، آنچه که محرز است در نظر آنان تطبیق در فلسفه و عرفان و کلام چیزی فراتر از نوعی مقابله و مقایسۀ صرف است و اساسا چنانچه شرایط و آمادگی و قصد اولیۀ این راه فراهم نشود، تطبیق میان سنتها معنا نمییابد. برای نمونه در نظر کربن، فلسفۀ تطبیقی مسبوق به نگاه پدیدار شناسانه به سنتها است که از زمرۀ اوصاف این نگاه، انصراف و گذار از رهیافت تاریخی و تبیین تاریخانگارانه است. به عبارت دیگر با لحاظ مختصات تاریخی، بومی و جغرافیایی سنتها به نحوی که محدود و مقید به زمان و مکانی خاص گردیده و به گونهای ظرفیت تعامل محاوره را از خود سلب کند، شرایط نگاه تطبیقی فراهم نمیگردد و از این رو تطبیق احتمالی تنها در شرایط فراتاریخی میسر میشود. شاید بتوان گفت شرط اعلان مطالعات تطبیقی همین معنا باشد. کتاب حاضر دربرگیرندۀ مقالات استادان و صاحبنظران گروه تخصصی "فلسفه، کلام، ادیان و عرفان" در "کنگرۀ ملی علوم انسانی، وضعیت امروز، چشمانداز فردا" است که در اسفند 1380 و در سالن همایشهای بینالمللی صدا و سیما با موضوع مطالعۀ تطبیقی برگزار گردیده است.