به یاد محمد قزوینی
مقالههای فارسی - قرن 14 / ایرانشناسی - مقالهها و خطابهها / قزوینی، محمد، 1256 - 1328 - یادبودها
محمد بن عبدالوهاب قزوینی (1256-1328 هـ . ش)، ادیب و محقق ایرانی، در تهران متولد شد. پدرش اهل فضل و از نویسندگان نامهی دانشوران بود. قزوینی مقدمات ادب عرب را نزد پدر آموخت. وی در رشتههای مختلف فرهنگ اسلامی از قبیل فقه، اصول و کلام نزد افرادی چون شیخ فضلالله نوری، ملامحمد آملی و... به کسب دانش پرداخت و از محضر کسانی همچون ادیب پیشاوری، شیخ هادی نجمآبادی و... بهرهمند شد. در جوانی به لندن رفت تا از نسخههای خطی فارسی و عربی آنجا دیدن کند، در نتیجه با محیط شرقشناسی و روش کار محققین اروپایی آشنایی یافت و طی سفرش به کشورهای اروپایی با مشترقین بنامی چون بون، ادوارد براوان، باربیه دومنار، کلمان هوار، زاخاو، هارتمان و... آشنا شد. وی در ادب فارسی و عرب و تاریخ و کتابشناسی این رشتهها تبحر بسیار زیادی داشت و بیشتر عمر خود را به مطالعه و تحقیق در همین رشتهها گذراند. مهمترین آثارش عبارت است از: تصحیح متون چهارمقاله، مرزباننامه، تاریخ جهانگشای جوینی و.... مجموعهی حاضر شامل 21 مقاله از دانشمندان و پژوهشگران ایرانی و ایرانشناسان اروپا و ترکیه است. در میان مقالات فارسی دو مقاله با جهانگشای جوینی مرتبط است که یکی دربرگیرندهی حواشی دستخط قزوینی بر نسخهی چاپی آن کتاب و دیگری یازده نکتهی توضیحی و اصلاحی برای شناسانده شدن نسخهی مورخ 698. مقالهای نیز دربارهی رسمالخط نسخههای خطی فارسی است؛ از پژوهشهای ماندگاری که طبعا در راه و روش و رهبری پیشگامانهی قزوینی موجب دست یازیدن به چنین کارهای بنیادی شده است. ایرانشناسان خارجی به طور کلی در فعالیت خویش به علایق و سلیقهی علمی قزوینی توجه کردهاند.