بازگشتگان [تلخیص و بازنویسی بخشی از تاریخ طبری]
ابوجعغر بن محمد بن جریر طبری از مشاهیر و علمای قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری قمری است که در بیشتر علوم زمان خویش تبحر داشت. "تاریخ الرسل و الملوک" تالیف طبری در انواع تاریخنگاری اسلامی جزء تاریخ عمومی به شمار میآید. این کتاب به زبان عربی نوشته شده و مرحوم ابوالقاسم پاینده آن را به فارسی ترجمه کرده است. کتاب حاضر تلخیص و بازنویسی اخبار مربوط به قیام توابین از ترجمهی تاریخ طبری است که سعی شده این اخبار با مطالب دیگر کتب مورخین نیز مقایسه شود. پس از قیام خونین امام حسین (ع) علیه دستگاه جور یزید و شهادت وی و هفتاد و دو تن از یاران باوفایش و به اسارت گرفتن فرزندان پیامبر (ص)، تحرکات و مخالفتهایی برای خونخواهی شهدای کربلا در کوفه، شام وحجاز علیه حکومت بنیامیه به ویژه یزید به وقوع پیوست: برخی از این تحرکات و مخالفتها برای به دست آوردن قدرت بود، از جمله مخالفتهای عبدالله زبیر که پس از رسیدن به قدرت، مسالهی خونخواهی را فراموش کرد؛ ولی برخی از قیامها از جمله قیام توابین، به تمام معنا قیامی برای خونخواهی امام حسین (ع) بود، زیرا آنان برای رسیدن به هدف خویش علاوه بر چشمپوشی از خانواده به پیشنهادهایی که برای عدم قیام آنها داده میشد، اعتنایی نکرده، تا آن حد پیش رفتند که جان خویش را در این راه از دست دادند.