گفتمان جنبش شیعی عراق: بررسی انسانشناختی
شیعه - عراق - جنبشها و قیامها / شیعه - عراق - فعالیتهای سیاسی / شیعه - عراق - تاریخ
عراق کشوری است با ترکیب قومی و مذهبی چندگانه: از لحاظ قومی، وجود دو قوم کرد و عرب و از لحاظ مذهبی وجود دو مذهب تشیع و تسنن. ترکیب این دو مولفهی اصلی، سبب به وجود آمدن موقعیتی پیچیده در آن شده است. وجود منابع سرشار نفت در این کشور و وضعیت ژئوپولتیکی ویژه، از دیرباز سبب شده تا این کشور همواره آماج تهاجم و استعمار بیگانگان قرار گیرد. وجود جمعیت حداکثری شیعه در این کشور و ارتباط تاریخی و فرهنگی ویژهی آنان با مردم ایران، همچنین وجود قبور ائمهی شیعیان در این مناطق، قرابت ویژهای میان شیعیان ایران و مردم عراق به وجود آورده است. جنبش شیعی عراق، پس از نزدیک به یک قرن مبارزهی مستمر در راه به دست گرفتن قدرت و ساختن یک الگوی حکومتی مذهبی بر اساس مذهب تشیع، همچنان به حیات خود ادامه داده است. این جنبش با اتکا به مرجعیت شیعی و تفسیر شیعی از مقولهی "جهاد"، توانسته در طول قرن بیستم و ابتدای قرن 21 "گفتمان مقاومت" معطوف به قدرت را بازتولید کند و در این راه متفکرانی به جهان تشیع عرضه داشته است. حملهی آمریکا و انگیس در واپسین روزهای اسفند 1382 خ به عراق و اشغال آن به بهانهی تزریق دموکراسی و مبارزه با تروریسم ـ که به طور خاص این گفتمان پس از 20 شهریور 1380 به وجود آمد ـ سه هدف عمده را دنبال کرد: تسلط بر امنیت و اقتصاد خاورمیانه و خلیج فارس، تصاحب نفت و حمایت از رژیم صهیونیستی. جنبش شیعی عراق در این میان، خود را داعیهدار حقوق شهروندان عراقی دانسته و به منظور برقراری امنیت و ثبات و استقلال و آزادی به مبارزهی بیوقفهی چند دههای ادامه میدهد. امروزه گروههای شیعی عضو این جنبش، پس از سرنگونی نظام دیکتاتوری بعث در پی دستیابی به سهم بالا و موثری از قدرت سیاسی بر مبنای نسبت جمعیتی خود و ایجاد امنیت و ثبات در عراق به عنوان گروه مسلط در حاکمیت هستند. نویسنده در کتاب حاضر به بررسی گفتمان این جنبش اعم از پیشینه، مقاطع زمانی، شخصیتهای موثر در زمینهی اجتماعی آن از آغاز قرن بیستم تاکنون، با رویکردی مردمشناسانه پرداخته است. همچنین در کتاب دربارهی سه خانوادهی مهم، یعنی خانوادهی حکیم، صدر و شیرازی، در جنبش شیعی عراق بحث شده است.