کتاب الاستصحاب ویلیه البحث عن تعارض الادله الشرعیه تقریرا لابحاث آیهالله العظمی الشیخ میرزا باقر الزنجانی قدس سره
در جلد دوم، دیگر اجزاء و عناصر اصلی استصحاب و موضوعات و مسایل مرتبط با آن مورد مطالعه و پژوهش قرار گرفته است. نگارنده در جلد دوم کوشیده است مبحث استصحاب را که موضوعات و مسایل مرتبط با آن بسیار گسترده و همراه با نکات زیادی است؛ جمعبندی کند. او نخست درباره شروط اصل استصحاب در حالات مختلف آن بحث میکند، آنگاه اقسام حکومت را در اشکال واقعی و ظاهری و دیگر موارد اصولی و استنباطی از نگاه میرزای نائینی مورد کندوکاو قرار میدهد. سپس راجع به نقش و کاربرد اصل استصحاب و تعارض آن، اماره، حجیت قاعده ید با ذکر ادلهها را اختلاف با اصل استصحاب، تنازع و تداعی، قاعده فراغ و تجاوز و دیگر موارد بحثانگیز و مشکوک در قاعده تجاوز، قاعده تجاوز و شک در افعال طهارت، ذکر موارد و شروط این قاعده در حالتهای عدم تنازع، شک در صحت، شروط معتبر و عدم آن در جریان قاعده تجاوز، حجیت قاعدههای غفلت و فراموشی که همگی از اجزا و عناصر قاعده تجاوز و فراق به شمار میروند؛ به تفصیل سخن رانده است. او در مباحث پایانی کتاب، تعارض استصحاب با دیگر قواعد و اصول شرعی و عقلی، تعارض استصحاب با قاعده قرعه، اصل سببی و آثار شرعیه مترتبه بر آن، تعارض و تنافی بین ادله شرعیه، فرق تعارض و تزاحم، مرجحات باب تزاحم، وجوه اجتماع بین احکام واقعی و ظاهری و بررسی اشکالات و شبهات آن و دیگر مباحث اصول لفظیه، اصالت ظهور، تخصیص و نسخ و تشریح تعارض ادله، همه را یک به یک با استناد به منابع و متون اصلی و ذکر آرا و اقوال و دیدگاههای مختلف، مورد بحث و پژوهش قرار داده و کارآیی و کاربرد اصل استصحاب را در استنباط و استخراج احکام به اثبات رسانده است.