باستانگرایی در تاریخ معاصر ایران
از اواخر دوران قاجار، به موازات آشنایی با تمدن غرب و توجه یافتن به عقبماندگی اقتصادی و فرهنگی کشور، گرایش به تحلیل و احیای گذشته باستانی و تمدن پیش از اسلام ایران پدید آمد .از این جریان که در دوره رضاشاه از شدت و گسترش بسیار فزونتری برخوردار گردید :با عنوان "باستانگرایی "یاد میشود .بدین ترتیب، کتاب حاضر مشتمل است بر :بررسی علل پیدایش این جریان، و ریشههای فکری سیاسی و اجتماعی آن، رابطه آن با ناسیونالیسم، دموکراسی، شرقشناسی و گرایش به سرهنویسی، سیر تاریخی آن، از دوره ناصری، یعنی زمانی که اولین زمزمههای این جریان شروع شد، تا پایان حکومت رضا شاه، و معرفی برجستهترین نمایندگان و نظریهپردازان این جریان فکری و کتب و نشریات مبین این دیدگاه، هم چنین بهرهبرداریهای سیاسی گوناگونی که از این گرایش شده است .کتاب در سه بخش تنظیم شده است :بخش اول :در علل باستانگرایی در ایران "از چهار فصل تشکیل شده است .فصل نخست به جریان ریشهیابی علل عقبماندگی ایران از علم و تمدن جهانی، از دیدگاه روشنفکران اختصاص داده شده، افزون بر آن علت اجتماعی و ذهنی این پدیده، همراه با اندیشه سه تن از پایهگذاران و نظریهپردازان باستانگرایی ارزیابی میگردد که عبارتاند از" :آخوندزاده"، "جلالالدین میرزا قاجار "و "میرزا آقا خان کرمانی ."در فصل دوم، به تاثیرات غرب و تحولات آن به ویژه رنسانس، بر این گرایش ایرانیان به تاریخ باستانی خویش، اشاره شده و فصل سوم نیز به ناسیونالیسم و رابطه آن با باستانگرایی اختصاص یافته است .فصل چهارم به بررسی شرقشناسی و مبانی آن و تاثیراتی مربوط میشود که به گرایش ایرانیان به تاریخ قبل از اسلام انجامید .در بخش دوم سیر جریان باستانگرایی و مراحل آن بررسی گردیده، همچنین شخصیتهای مهم و نیز مجلات و روزنامههایی که در این جریان نقش داشتهاند معرفی شدهاند .بخش سوم و آخر کتاب به سیر جریان باستانگرایی در زمان پهلوی اول و چگونگی زمینهسازی و کمک این جریان برای صعود پهلویها به تخت سلطنت و چگونگی برخورد رضاشاه با این جریان اختصاص یافته است .فهرست منابع و فهرست راهنما پایان بخش کتاب است .