ضمان قهری با تحقیق در فقه و قوانین جمهوری اسلامی ایران
عقد ضمان / عقد ضمان - ایران
این نوشتار به تبیین تفصیلی ضمان قهری و کاربرد آن در عقود و قراردادها و مسوولیت مدنی ناشی از آن پرداخته است. نگارنده در آغاز به تعریف لغوی و اصطلاحی ضمان پرداخته و سپس به معادلها و مترادفهای آن در زبانهای دیگر اشاره میکند. این اصطلاح در فقه در کنار واژههایی چون شرط، التزام، تعهد، عهده، دین و تقبل تعریف شده و میان آنها معانی نزدیکی وجود دارد. وی سپس راجع به عناصر سه گانه شبه جرم، موجبات ضمان در فقه عامه و حقوق طبیعی، اسباب ثبوت و سقوط ضمان در فقه اسلام بحث کرده است. ذیل مبحث اسباب ثبوت ضمان در فقه اسلامی عناوین فقهی و حقوقی متنوعی مورد بررسی قرار میگیرد که قاعده ضمان با غرور، ضمان ناشی از قاعده لاضرر، ضمان با تعدی و تفریط، ضمان معاوضی و ربا از آن جملهاند. وی در بخش دوم راجع به اسباب سقوط و زوال ضمان که موجب رفع تعهدات میگردد ذیل مباحث فرعی دیگری سخن گفته که با قاعده احسان و استیمان شروع و به اصل اسقاط و اقسام آن ختم میگردد. مولف برای سایر موجبات سقوط ضمان فصل جداگانهای اختصاص داده و رشته سخن را با تشریح مواد قانونی ضمان قهری، موارد ضمان قهری در خارج قانون مدنی و مبانی شرایط مسوولیت مدنی به سرانجام میرساند.