حکمت متعالیه و تفکر فلسفی معاصر
ملاصدرا یکی از نامدارترین حکمای اسلامی و مکتب او، از مهمترین مکاتبی است که پس از قرنها تامل و تفکر فلسفی به وجود آمده است و در مجموع مهمترین جنبهی علوم عقلی اسلامی را آشکار میسازد و با او افقهایی پدیدار شده است که حیات عقلی بسیاری از حکمای بزرگ اسلام بر آنها تیکه دارد. ملاصدرا آنچه را که در فلسفه و حکمت از قدمای یونان و به ویژه افلاطون و ارسطو رسیده بود و آنچه را حکمای بزرگ اسلامی از قبیل فارابی و بوعلی و شیخ اشراق و غیره توضیح داده یا از خود افزوده بودند و آنچه که عرفای بزرگ با هدایت ذوق و قوت عرفان یافته بودند، به خوبی جذب و هضم کرد و از نو اساس جدیدی را پیریزی کرده، آن را بر اصول و قواعدی محکم و مستدل استوار کرد. همچنین به مشاجرات فلسفی دوهزارسالهی "مشرب اشراق" و "مشرب مشاء" پایان داد. ملاصدرا در حکمت متعالیهی خود "اصالت وجود" را از طریق استدلال اثبات کرده، ولی در فلسفههای وجود معاصر کلمهی "وجود" متفاوت با آنچه است که قدما گفتهاند و محدود به نوعی از هستی است که در انسان تمثل مییابد. بدون تردید فلسفههای وجودی جدید از نسخ حکمت متعالیهی صدرالمتالهین نیست. زیرا اندیشههای این حکیم الهی در سنت فلسفی کهن و منابع معتبر اسلامی ریشه دارد، در حالیکه فیلسوفان وجود جدید در مقابل سنت فلسفی قدیم ایستادهاند. مجموعهی حاضر، حاوی مقالاتی است که در زمانهای مختلف و به مناسبتهای گوناگون نوشته شده و هدف از تالیف آنها پرکردن فاصله زیاد بین نظریات فلسفی قدیم و جدید است به گونهای که ارزش فلسفهی الهی، که جلودار آن دانشمندان اسلامی هستند، روشن شود.